portretteren

Portretteren is een Nederlands werkwoord dat betekent iemand of iets als een portret in beeld te brengen. Het kan slaan op het maken van een portret in tekeningen, schilderijen of fotografie, maar ook op het beschrijven of schetsen van iemands karakter in literatuur, film of andere media. In de breedste zin gaat portretteren over het vastleggen van kenmerken die iemand of iets herkenbaar maken.

Etymologie en verwante termen: portretteren is afgeleid van het zelfstandig naamwoord portret, met het achtervoegsel -eren om er een werkwoord van te maken. Het Nederlandse portret verwijst naar een voorstelling van een persoon (of zelden een object) en vindt zijn oorsprong in het Franse portrait, via oudere Europese tradities van portretkunst.

Gebruik en nuance: in de kunstwereld verwijst portretteren meestal naar het vervaardigen van een portret door een kunstenaar of fotograaf, met aandacht voor gelijkenis en karakter. In literatuur en film wordt gesproken over het portretteren van een personage wanneer de schrijver of regisseur een duidelijk beeld van het karakter schetst. Het woord kan ook in bredere zin betekenen: een getrouw of doelbewust beeld geven van iemand’s persoonlijkheid of voorkomen (bijv. “het portretteren van de koning”). In taalgebruik kan het synoniem zijn voor beschrijven of typeren, afhankelijk van de context.

Grammaticaal: portretteren is een regelmatig werkwoord. Tegenwoordige tijd: ik portretteer, jij portretteert, hij portretteert, wij portretteren, jullie portretteren, zij portretteren. Verleden tijd: ik portretteerde, wij portretteerden. Voltooid deelwoord: geportretteerd.