oppheving

Oppheving is een term uit het Nederlandse recht die verwees naar de formele afschaffing of repeal van een wet, verordening of maatregel, waardoor deze juridisch niet langer van kracht is. Het begrip kan worden toegepast door de bevoegde wetgevende of uitvoerende macht, afhankelijk van de grondslag in het rechtsstelsel. Een oppheving wordt doorgaans aangekondigd met een expliciete wettelijke of beleidsdocument waarin wordt aangegeven vanaf welke datum de oude norm geen werking meer heeft.

De term stamt uit oppheffen, letterlijk: opheffen of omhoog halen, maar in juridisch gebruik verwijst hij naar het definitief beëindigen van de werking van een norm. In sommige contexten wordt onderscheid gemaakt tussen oppheving en intrekking: oppheving verwijst naar het formeel beëindigen van de norm zelf, terwijl intrekking vaker wordt gebruikt voor het terugdraaien of intrekken van een beleidsmaatregel of besluit. Een oppheving gaat vaak gepaard met overgangsvoorzieningen die lopende zaken, rechten of verplichtingen regelen die onder de oude wet zijn ontstaan.

Gevolgen van oppheving zijn onder meer dat de betreffende wet of maatregel geen rechtskracht meer heeft vanaf de vastgestelde datum. Vaak gelden overgangsbepalingen om abruptie te voorkomen, zoals toepassing van de oude regels op lopende situaties tot een bepaalde datum, of het toestaan van reeds begonnen handelingen onder de oude maatregel. In de praktijk kan oppheving de basis vormen voor verdere hervormingen, updates of vervanging door nieuwere regelgeving.

In bredere zin wordt het begrip ook gebruikt wanneer verordeningen of regelgeving op staats- of supranationaal niveau worden ingetrokken of vervangen door nieuw beleid.