onrightmatige

Onrechtmatige is een Nederlands adjectief dat vertaald kan worden als onrechtmatig of illegitimaat. Het beschrijft handelen of situaties die in strijd zijn met het recht of met eisen van billijkheid en rechtvaardigheid. In dagelijkse taal kan het verwijzen naar gedrag dat anderen schaadt of tegenstrijdig is met wettelijke normen, morele verwachtingen of contractuele verplichtingen.

Etymologie en gebruik: het woord is opgebouwd uit het voorvoegsel on- (negatie) en rechtmatig (rechtmatig, toegestaan). Het wordt veelvuldig gebruikt in juridische contexten, maar ook alledaags om te duiden dat iets niet rechtsgeldig of ongeoorloofd is.

In de juridische betekenis is onrechtmatige daad een kernbegrip in het Nederlandse burgerlijk recht. Een onrechtmatige daad is een handelen of nalaten waardoor iemand anders schade lijdt en dat in strijd is met de wet, een recht of een beschermde rechtsbalans. Degene die zo’n daad pleegt, kan aansprakelijk worden gehouden voor de geleden schade, tenzij er wettelijke of feitelijke rechtvaardigingen bestaan, zoals toestemming van de benadeelde, noodzakelijkheid, of een wettelijke uitzondering. In sommige systemen bestaat ook aansprakelijkheid op grond van risico of strata voor bepaalde activiteiten, ook zonder schuld.

Voorbeelden van onrechtmatige daden zijn inbreuk op eigendom, geluidsoverlast die ernstig schade veroorzaakt, aantasting van reputatie door laster, of het zonder toestemming gebruiken van iemands intellectueel eigendom. Buiten het rechtssysteem kan onrechtmatige ook verwijzen naar weigeringen of handelingen die simpelweg in strijd zijn met maatschappelijke normen.

Zie ook: onpartijdige naleving van wetten, aansprakelijkheid, aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad, rechtsregeling en juridische aansprakelijkheid.