lijdt

Lijdt is de derde persoonsvorm tegenwoordige tijd van het Nederlandse werkwoord lijden. Lijden betekent fysiek of psychisch leed ervaren of ondergaan. Het kan zowel letterlijk als figuurlijk worden gebruikt, bijvoorbeeld bij ziekte, pijn of ontbering, maar ook bij emotioneel of maatschappelijk leed.

Conjugatie en grammatica: lijden is een onregelmatig werkwoord. De tegenwoordige tijd ziet er als volgt uit: ik lijd, jij/ u lijdt, hij/zij/het lijdt, wij lijden, jullie lijden, zij lijden. De verleden tijd (onvoltooid verleden tijd) is leed voor enkelvoud en leden voor meervoud: ik leed, jij leed, hij leed; wij leden, jullie leden, zij leden. Het voltooide deelwoord is geleden en wordt gebruikt met hebben: ik heb geleden. Een andere vorm is het participeel lijdend, een bijvoeglijke uitdrukking zoals in lijdende vorm, hoewel die zelden als zelfstandig werkwoord wordt gezien.

Gebruik met voorzetsels: lijden aan wordt gebruikt voor ziekten of aandoeningen, bijvoorbeeld "zij lijdt aan kanker" of "hij lijdt aan diabetes." Lijden onder verwijst naar de nadelige gevolgen van situaties of omstandigheden, bijvoorbeeld "de inwoners lijden onder de droogte" of "lijden onder stress." Beide uitdrukkingen kunnen figuurlijk worden toegepast, zoals "een fout leidt tot lijden bij velen."

Etymologie en verwantschappen: het Duitse leiden (leiden) en het oudere Germaanse lijden zijn verwant aan elkaar; in het Nederlands heeft lijden de betekenis van ervaren van pijn of verdriet, terwijl leiden in modern Nederlands vaak het bedienen of regeren van iemand of een groep betekent. Hoewel ze etymologisch verwant zijn, hebben ze tegenwoordig verschillende betekenissen.

Zie ook: relatie tot uitdrukkingen met ziekte, emotioneel leed en maatschappelijke ontbering in het Nederlands.