onrechtmatige

Onrechtmatig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat vertaald kan worden als onwettig of onrechtmatig. In de rechtspraktijk wordt de term vooral gebruikt in verbinding met de onrechtmatige daad, een centraal begrip in het Nederlandse civiele recht. Een onrechtmatige daad houdt in dat iemand jegens een ander een daad of nalating pleegt die de rechten van die ander schendt of in strijd is met een wettelijke regel, en waardoor schade ontstaat.

Een onrechtmatige daad kent doorgaans vier elementen. Ten eerste is er een handelen of nalaten van een persoon. Ten tweede moet dit handelen onrechtmatig zijn, dat wil zeggen in strijd met het recht of met wat in maatschappelijk verkeer als redelijk en billijk wordt beschouwd. Ten derde moet de daad toerekenbaar zijn aan die persoon, meestal doordat deze fout heeft gemaakt (culpa) of door bijzondere aansprakelijkheid zonder schuld. Ten vierde moet er schade zijn aan de benadeelde en een causaal verband tussen de daad en die schade.

In Nederland is de aansprakelijkheid voor een onrechtmatige daad geregeld in Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek, met name artikel 6:162 BW. Dit artikel stelt dat degene die jegens een ander een onrechtmatige daad pleegt, aansprakelijk is voor de geleden schade, tenzij er een rechtvaardigingsgrond bestaat of er sprake is van een afwezigheid van schuld onder de gegeven omstandigheden.

Verweren tegen aansprakelijkheid omvatten onder meer toestemming van de benadeelde, wettelijke rechtvaardiging (bijvoorbeeld bevoegdheid of noodzaak), en omstandigheden die de aansprakelijkheid uitsluiten of verminderen. Het toepassingsveld van onrechtmatige daad omvat onder meer schade door verkeer, persoonsgegevens- of productaansprakelijkheid, en andere schade veroorzaakt door ondeugdelijke handelingen of nalatigheid. See also: aansprakelijkheid, civiel recht, Boek 6 BW.