onderhoudsstoornissen

Onderhoudsstoornissen (maintenance disorders) is geen gangbare of officiële diagnostische categorie in de gangbare psychiatrische handboeken zoals DSM-5 of ICD-11. In het Nederlandse taalgebied kan de term informeel voorkomen als label voor problemen rondom het behouden van functioneren, hulp- of zelfzorg, of als aanduiding van storingen in onderhoudsprocessen. Het begrip wordt thus meestal niet gebruikt als een op zichzelf staande stoornis met vaste diagnostische criteria.

In klinische contexten kan onderhoudsproblematiek verwijzen naar moeilijkheden bij dagelijks functioneren die voortvloeien uit andere aandoeningen, zoals dementie, depressie, angststoornissen, ADHD of neurologische aandoeningen. Hierbij gaat het doorgaans om beperkingen in activiteiten van het dagelijks leven (ADL en iADL) en veiligheidsrisico’s, eerder dan om een aparte diagnose met eigen behandelrichtlijnen. In niet-medische contexten kan onderhoudsstoornis ook letterlijk verwijzen naar storingen of achterblijvende onderhoudsprocessen in systemen of infrastructuur, waarbij verwaarlozing van onderhoud leidt tot uitval of achteruitgang.

Beoordeling en aanpak vereisen diagnostische precisie: het achterhalen van onderliggende oorzaken, het evalueren van functionele vaardigheden en risicofactoren, en een multidisciplinaire benadering. Behandelingen zijn afhankelijk van de oorzaak en kunnen bestaan uit symptomatische behandeling van de onderliggende aandoening, ergotherapie, aanpassing van de omgeving, structuur en routines, training voor zelfzorg, en ondersteuning van caretakers. Het doel is behoud of verbetering van onafhankelijkheid, veiligheid en kwaliteit van leven.

Onderzoek naar een formele definitie en diagnostische criteria voor onderhoudsstoornissen ontbreekt momenteel; duidelijke terminologie is essentieel om verwarring te voorkomen. See also: dagelijks functioneren, activiteiten van het dagelijks leven, executive dysfunction.