noorderlijk

Noorderlijk is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat noordelijk, of naar het noorden gericht, betekent. In moderne standaardtaal wordt meestal het woord noordelijk of noordelijke gebruikt; noorderlijk komt vooral voor in oudere teksten, in regionale dialecten en in poëtische of historische stijl. De vorm is afgeleid van noord (north) met het achtervoegsel -lijk, een oudere variant die in dezelfde familie voorkomt als noordelijk, zuidelijk en oostelijk.

Historisch gezien verschijnt noorderlijk vooral in middeleeuwse en vroegnieuwe Nederlandse teksten, waar het soms als synoniem van noordelijk werd gebruikt. In hedendaags taalgebruik heeft noordelijk de voorkeur, en noorderlijk wordt doorgaans beschouwd als verouderd of als literaire kleuring. In sommige dialecten kan het nog als lokaal begrip voorkomen, maar buiten die context is de term zeldzaam.

In toepasselijke teksten kan noorderlijk dienen om een antieke of regionale toon op te roepen. Het kan voorkomen bij beschrijvingen van ligging en richting in historische literatuur of kaarten, waar auteurs kiezen voor een archaïsche stijl. Tegenwoordig merkt men meestal enkel het onderscheid hoe de moderne vorm noordelijk klinkt en noorderlijk als stijlmiddel wordt gezien.

Zie ook: noordelijk; noordelijk/zuidelijk in onderlinge vergelijking; dialecten van het Nederlands; etymologie van richtingwoorden.