methodenafhankelijke

Methodenafhankelijke verwijst naar eigenschappen, resultaten of conclusies die afhankelijk zijn van de gebruikte methode om data te verzamelen, te verwerken of te analyseren. De zelfstandige term voor deze situatie is methodenafhankelijkheid. In wetenschappelijke en technische contexten wordt hiermee nagegaan in hoeverre uitkomsten variëren wanneer andere methoden worden toegepast.

Methodenafhankelijkheid komt voor in vele vakgebieden, zoals natuurwetenschappen, statistiek, informatica en sociale wetenschappen. Oorzaken zijn verschillen in meetinstrumenten, definities van variabelen, aannames in modellen, algoritmische opties en preprocessing van data. Bij sterke methodenafhankelijkheid kunnen resultaten aanzienlijk afwijken tussen alternatieve analysemethoden, terwijl bij methodenrobustheid de uitkomsten stabiel blijven onder verschillende methodische keuzes.

Voorbeelden zijn onder meer: in statistiek kunnen parameterinschattingen variëren met verschillende estimators; in datawetenschap kan modelprestatie afhangen van de gekozen features en preprocessing; in experimentele wetenschappen kan de afgeleide interpretatie van een signaal variëren met het model dat aan de data ten grondslag ligt.

Het begrip benadrukt het belang van transparantie en reproduceerbaarheid. Het documenteren van methoden, aannames en onzekerheden maakt interpretaties duidelijk en vergemakkelijkt vergelijking tussen studies. Vaak worden gevoeligheidsanalyses uitgevoerd om de mate van methodenafhankelijkheid te kwantificeren en om robuuste conclusies te ondersteunen.

Zie ook: methodologie, modelafhankelijkheid, robuustheid, gevoeligheidsanalyse, reproducibiliteit.