leverstoornissen

Leverstoornissen is een verzamelnaam voor aandoeningen die de lever aantasten, met uiteenlopende oorzaken en uitingen. De lever vervult belangrijke functies zoals galproductie, stofwisseling, opslag en detoxificatie. Leverstoornissen kunnen acuut of chronisch zijn en variëren van mild tot levensbedreigend.

Veelvoorkomende groepen aandoeningen zijn: acute hepatitis door virussen (A, B of C) of andere oorzaken; chronische leverziekten zoals levercirrose; leververvetting (NAFLD/NASH); alcoholgerelateerde leverziekte; cholestase; genetische en metabole aandoeningen zoals hemochromatose en Wilson; medicijn- of toxische leverbeschadiging; leverfalen en hepatocellulair carcinoom.

Symptomen lopen uiteen van moeheid, geelzucht en buikpijn rechtsboven tot ascites, zwelling van de benen en jeuk. In gevorderde stadia kan encefalopathie ontstaan door stuwing en toxische afbraakproducten die de hersenen bereiken.

Diagnostiek omvat bloedonderzoek (bilirubine, ALT/AST, ALP, GGT, albumine, INR), beeldvorming (echografie, CT, MRI) en soms elastografie of lever-biopsie om de oorzaak en de ernst vast te stellen.

Behandeling is afhankelijk van de onderliggende oorzaak en richt zich op het voorkomen van verdere schade en het behandelen van complicaties. Voor hepatitis kunnen antivirale middelen worden toegepast; NAFLD/NASH wordt vooral behandeld door gewichtsverlies en metabole controle; abstinentie bij alcoholgerelateerde aandoeningen; immunosuppressie bij auto-immuun hepatitis; behandeling van cholestase en complicaties zoals ascites en encefalopathie. In gevorderde gevallen kan levertransplantatie noodzakelijk zijn.

Preventie omvat vaccinatie tegen hepatitis A en B, beperking van alcohol en toxische blootstelling, en controle van metabole risicofactoren. De prognose verschilt sterk per oorzaak en tijdige behandeling.