krampachtig

Krampachtig is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord dat gedragingen, uitdrukkingen of toestanden beschrijft die gekenmerkt worden door spanning en gebrek aan spontaniteit. Het kan zowel letterlijk verwijzen naar een kramp in spieren als figuurlijk naar een onnatuurlijke, geforceerde manier van doen. Een krampachtige beweging is stijf en onhandig; een krampachtige lach of stilte klinkt niet natuurlijk en roept vaak een indruk van nervositeit of dwang op.

Oorsprong en gebruiksgerichtheid spelen een belangrijke rol in de betekenis. Het woord is afgeleid van kramp (de spasmo) en het achtervoegsel -achtig, wat aanduidt dat iets op die manier functioneert of eruitziet. Veelgebruikte combinaties zijn onder andere krampachtige glimlach, krampachtige stilte en krampachtig optreden. In de taal heeft krampachtig meestal een negatief of kritisch geladen connotatie en duidt het op gebrek aan authenticiteit of soepelheid.

Toepassingen en nuance kunnen variëren afhankelijk van de context. In journalistiek en literatuur wordt krampachtig vaak gebruikt om een indruk van onnatuurlijkheid, overmatige controle of nervositeit te beschrijven. Synoniemen zijn geforceerd, stijf en onnatuurlijk; tegenovergestelde termen zijn natuurlijk, ontspannen en ongedwongen. Voorbeeldzinnen illustreren het vaak als een oordeel over houding of expressie, bijvoorbeeld: Zijn krampachtige glimlach verried zijn ongemak tijdens het interview, terwijl het publiek ongedwongen plezier verwachtte.