kaakstijfheid

Kaakstijfheid is een klacht waarbij de kaak beperkt of pijnlijk kan worden geopend of bewogen. Het is vaak een symptoom van een onderliggende aandoening, en wordt in medische termen soms aangeduid als trismus. De stijfheid kan optreden bij de kaakgewrichten (TMJ) of de kauwspieren.

Oorzaken zijn divers en kunnen plotseling of geleidelijk ontstaan. Veelvoorkomende oorzaken zijn ontstekingen of infecties nabij de kaak, zoals een peritonsillair abces of zeldzamer tetanus; aandoeningen van het kaakgewricht zelf (TMJ-disfunctie of artritis); spier- of ligamentverstuiking door trauma, intense kauwbelasting of kaakklemmen (bruxisme); en na tandheelkundige ingrepen of anesthesie in de buurt van de kaak. Ook zeldzamere oorzaken zoals tumoren of neurologische aandoeningen komen voor, maar deze zijn minder gebruikelijk.

Symptomen kunnen pijn ter plaatse zijn, gebrekkige opening van de mond, krampachtige spanning in de kauwspieren, gehoor of pijn in het slaap- of oorgebied, en soms koorts bij een ontsteking. Bij ernstige kaakstijfheid kan eten en spreken bemoeilijkt zijn. Snel progressieve zwelling, moeite met ademhalen of koorts kunnen wijzen op een urgente aandoening.

Diagnostiek is gebaseerd op lichamelijk onderzoek en anamnese, met meting van de maximale mondopening (interincisale opening). Afhankelijk van vermoedelijke oorzaak kan beeldvorming (röntgen, CT, MRI) en laboratoriumonderzoek nodig zijn om ontsteking, TMJ-afwijkingen of andere aandoeningen vast te stellen.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak. Pijn- en ontstekingsremmers, rust voor het kaakgewricht, warme/koude kompressen en fysieke therapie komen vaak voor. Bij infecties kunnen antibiotica vereist zijn; bij TMJ-disfunctie kunnen spalken, oefentherapie of, in sommige gevallen, chirurgie overwogen worden. Ernstige of aanhoudende kaakstijfheid vereist medische evaluatie. Preventie gaat over tijdige behandeling van infecties, het vermijden van traumata en het beheersen van bruxisme. Raadpleeg een zorgverlener bij aanhoudende klachten.