gammawaarde

Gammawaarde, vaak eenvoudigweg gamma genoemd, is een exponent die de relatie beschrijft tussen een digitaal signaal en de uiteindelijke luminantie of kleur in beeldvormende systemen. In beeldweergave en fototechniek geeft de gammawaarde aan hoe een ingangswaarde wordt omgezet naar helderheid op het scherm. Het doel is perceptuele uniformiteit en een efficiënte verdeling van het beschikbare signaalbereik.

In de praktijk wordt de gammawaarde als een transferfunctie gezien. Voor veel standaarden ligt de exponent rond 2,2; moderne beeldcodes zoals- sRGB volgen een transferfunctie die grotendeels overeenkomt met circa 2,2, met een kleine lineaire sectie bij zeer lage waarden. Bij opname en nabewerking wordt vaak gamma-correctie toegepast: digitale beelden worden zodanig gecodeerd dat quantisatie en bandbreedte optimaal worden benut, terwijl bij weergave meestal een inverse gamma of een overeenkomstige stroom wordt toegepast om een lineaire luminantie weer te geven.

Naast de beeldtechniek heeft gammawaarde ook een wiskundige betekenis. In de wiskunde verwijst de Gammafunctie Γ(n) naar een generalisatie van het faculteitbegrip, gedefinieerd voor positieve reële en complexe getallen, met Γ(n+1) = nΓ(n) en Γ(n) = ∫_0^∞ t^{n-1} e^{-t} dt. Het concept gammafuncties wordt in sommige vakgebieden apart genoemd van beeldgamma, maar beide termen delen de oorsprong van het idee van een exponentiële relatie tussen twee variabelen.

Belangrijke opmerkingen zijn calibratie en compatibiliteit tussen apparaten: afwijkingen in gamma kunnen leiden tot verlies van detail in donker- of lichtpartijen en tot inconsistente kleuren tussen monitoren, printers en camera’s. Gammawaarde blijft daarom een centraal begrip in beeldkwaliteit en kleurbeheer.