decodieren

Decoderen is het proces waarbij een code, signaal of encryptie wordt omgezet in een leesbare of bruikbare vorm. Het doel is om de oorspronkelijke informatie terug te krijgen vanuit een vorm die door een coderingssysteem is opgezet. Decoderen is daarmee de tegenhanger van coderen en vereist kennis van de regels of sleutels die aan de codering ten grondslag liggen.

In de informatietechnologie en digitale communicatie omvat decoderen verschillende taken. Het kan bijvoorbeeld betekenen dat gecodeerde gegevens worden omgezet naar tekens of data die een computer kan verwerken, zoals het decoderen van Base64-tekst naar bytes of het decoderen van een UTF-8-reeksen naar tekens. Ook bij audio- en videogeschriften gebeurt decodering via codecs die de compressie of het formaat omzetten naar bruikbare audio- of beelddata.

Bij cryptografie onderscheidt men doorgaans tussen decoderen en decryptie. Decryptie gaat uit van het herstellen van de oorspronkelijke boodschap uit versleutelde informatie met een sleutel. Decoderen kan bovendien het oplossen van codes zonder sleutel omvatten, bijvoorbeeld bij cryptanalyse of bij het ontsleutelen van niet-versleutelde codes.

In taalkunde en cognitieve psychologie verwijst decoderen naar het begrijpen van gesproken of geschreven taal. Dit omvat het herkennen van klanken, woorden en zinnen en het interpreteren van betekenis op basis van grammatica, context en voorkennis.

Veelvoorkomende decoderingstoepassingen zijn het decoderen van Base64-gegevens, Morsecode, of containerformatten zoals JPEG of MP3 via codecs. Uitdagingen bestaan uit foutieve codes, ruis en ambiguïteit in taal, die correcte interpretatie of reconstructie kunnen bemoeilijken.