sleutel

Sleutel is een Nederlands zelfstandig naamwoord met meerdere betekenissen. De meest gangbare betekenis is een fysiek voorwerp dat een slot bedient: een sleutel waarmee deuren, kasten of voertuigen geopend of afgesloten kunnen worden. Sleutels bestaan meestal uit metaal en hebben tanden of inkepingen die overeenkomen met het vergrendelingsmechanisme van een slot.

Daarnaast verwijst sleutel in de muziek naar de sleutel of clef, een teken aan het begin van een notenbalk dat aangeeft bij welke toonhoogte de noten geschreven moeten worden. Veelgebruikte sleutels zijn de G-sleutel (treble clef), de F-sleutel (bass clef) en de C-sleutel.

In informatica en beveiliging is ook sprake van een cryptografische sleutel, een stuk data dat wordt gebruikt om informatie te versleutelen en te ontsleutelen. De uitdrukking 'sleutel tot het oplossen van een probleem' geeft een figuurlijke betekenis: iets wat cruciaal is voor begrip of oplossing.

Etymologisch komt sleutel uit het Oudnederlands en is verwant aan het Duitse Schlüssel, met wortels in de Germaanse talen. Het woord heeft daardoor zowel een concrete als een abstracte lading en verschijnt ook in samenstellingen zoals sleutelhanger en sleutelwoord.

Samengevat verwijst sleutel naar zowel fysieke gereedschappen voor toegang als symbolische concepten van toegang, richting en solu­tie, waarbij de betekenis afhankelijk is van context en gebruik.