cellijn

Een cellijn is een populatie cellen die voortkomt uit een enkele cel en in laboratoriumomstandigheden langdurig kan worden doorgeplant. Cellijnen ontstaan vaak nadat een cel is getransformeerd of gemodificeerd, waardoor ze onsterfelijk kunnen delen, en worden meestal onderhouden in gecontroleerde cultuuromgevingen met specifieke media en groeifactoren.

Verschil met primaire cellen: Primaire cellen worden direct uit weefseldelen gewonnen en hebben doorgaans een beperkte levensduur, terwijl cellijnen continu kunnen blijven delen over vele generaties. Immortalisatie kan op natuurlijke wijze optreden of door kunstmatige ingrepen, waardoor een continue populatie ontstaat.

Modi en kenmerken: Cellijnen kunnen adhereerend aan een oppervlakte groeien of in suspensie. Ze variëren in genetische samenstelling en fenotype door passagetoepassing, wat tot genetische drift kan leiden. Kwaliteitszorg omvat authenticatie van de cellijn (bijv. DNA- of STR-profiel), periodieke mycoplasma-controles en monitoring van verontreinigingen en kiemletsels.

Toepassingen: Cellijnen worden veel gebruikt in fundamenteel en toegepast onderzoek, screenen van geneesmiddelen, toxicologiestudies, productie van biologics (zoals eiwitten) en vaccinontwikkeling. Ze zijn ook hulpmiddelen bij de studie van signaaltransductie, genexpressie en celgedrag in verschillende weefsels.

Nadelen: Een belangrijk aandachtspunt is dat cellijnen een kunstmatige representatie van in vivo weefselopties kunnen zijn; langdurige passaging kan leiden tot genetische en functionele veranderingen. Contaminatie en misidentificatie blijven risico’s, zodat regelmatige controles essentieel zijn.

Voorbeelden: HeLa (humaan cervixcarcinoom), HEK293 (humaan embryonaal nier), CHO (Chinese hamsteroor), Vero (apenkidney) en RAW 264.7 (muizemacrofagen) zijn bekende cellijnen die in diverse onderzoeks- en productiecontexten worden gebruikt.