celfragmenten

Celfragmenten zijn fragmenten van cellen die ontstaan door afscheiding of afbraak en geen volledige cellen vormen. Ze bevatten deels cytoplasma, membraan en in sommige gevallen organellen of nucleïne zuren. In de biologie en geneeskunde worden verschillende typen onderscheiden, zoals bloedplaatjes en overige vesiculaire fragmenten die in het bloed voorkomen.

Bloedplaatjes (trombocyten) zijn kleine, kernloze fragmenten van ongeveer 2 tot 3 micrometer die uit megakaryocyten in het beenmerg ontstaan. Ze spelen een centrale rol in hemostase en wondgenezing. Bloedplaatjes bevatten granules met bloedstollingsfactoren, reageren op beschadiging van bloedvaten en vormen zo een bloedplaatjesplug. Hun levensduur in de bloedbaan bedraagt doorgaans ongeveer 7 tot 10 dagen.

Apoptotische lichaampjes zijn celfragmenten die ontstaan tijdens geprogrammeerde celdood (apoptose). Ze variëren in grootte en bevatten delen van cytoplasma, mitochondriën en soms chromosomaal materiaal. Ze dragen vaak fosfatidylserine op hun oppervlak en worden door phagocyten opgeruimd.

Extracellulaire vesicles omvatten microvesicles en exosomen die door cellen aan de buitenkant van de plasmamembraan worden afgesnoerd of via endosomale routes vrijkomen. Ze zijn meestal kleiner dan 1 micrometer; exosomen vormen ongeveer 30–150 nanometer. Ze dragen proteïnen, lipiden en RNA en spelen een rol in intercellulaire communicatie, coagulatie en immunomodulatie. Ze worden ook onderzocht als biomarkers voor uiteenlopende aandoeningen.

Onderzoek en klinisch gebruik: celfragmenten kunnen informatie leveren over de toestand van het organisme. In klinische diagnostiek worden ze geanalyseerd met technieken zoals flowcytometrie, elektronenmicroscopie en nanopartikel-trackinganalyse. Het onderscheiden van echte fragments en artefacten vereist zorgvuldig monsterbeheer en interpretatie.