geprogrammeerde

Geprogrammeerde is het voltooid deelwoord van het werkwoord programmeren en dient doorgaans als bijvoeglijk naamwoord of als zelfstandig naamwoord in bepaalde contexten. Het geeft aan dat iets is voorzien van een programma of code, oftewel dat een systeem, apparaat of proces is geprogrammeerd. In praktijk verwijst geprogrammeerde naar voorwaarde of toestand die door programmeurs is ingesteld.

In gebruik komt geprogrammeerde vooral voor vóór een zelfstandig naamwoord, bijvoorbeeld de geprogrammeerde robot, de geprogrammeerde software of een geprogrammeerde route. In predicatieve zinsbouw gebruik je de vorm geprogrammeerd: Het systeem is geprogrammeerd. De attributieve vorm geprogrammeerde past doorgaans bij enkelvoudige en meervoudige zelfstandige naamwoorden en verandert mee met nummer en geslacht van het zelfstandig naamwoord.

Het woord wordt vooral gebruikt in technologische en wetenschappelijke contexten, zoals informatietechnologie, automatisering en datawetenschap, maar kan ook in bredere metaforische zin voorkomen om aan te geven dat iets of iemand volgens vastgelegde instructies of regels is ingericht of voorbereid.

Etymologisch komt geprogrammeerde van het werkwoord programmeren, met het prefix ge- dat in het Nederlands voltooid deelwoorden aanduidt. De stam programmeren is afgeleid van het begrip programma, dat op zijn beurt uit het Italiaanse programma is ontstaan en via Latijn en Grieks wortels van historisch programma’s- en instructieconcepten weerspiegelt.

Zie ook: programmeerbaar.