programmeerbaar

Programmeerbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat een apparaat, systeem of component bestuurd of aangepast kan worden door software. Een programmeerbaar systeem accepteert invoer, voert bewerkingen uit volgens geprogrammeerde logica en kan na wijziging van de software andere taken verrichten zonder fysieke aanpassingen aan hardware. Het concept is wijd verbreid in ICT, elektronica, automatisering en robotica.

Etymologie: Het woord is afgeleid van het werkwoord programmeren en het achtervoegsel -baar, wat “daartoe in staat” betekent. Het begrip dateert uit de opkomst van computer- en automatiseringstechnologie en werd in de twintigste eeuw gangbaar in het Nederlands.

Toepassingen: Voorbeelden zijn programmeerbare logische controllers (PLC’s), embedded systemen en microcontrollers, die via firmware of software kunnen worden geconfigureerd. Ook in consumentenelektronica en IoT-apparaten komen programmeerbare systemen voor, zoals firmware-updates die functies of beveiliging verbeteren. In tegenstelling tot programmeerbare systemen staan niet-programmeerbare of hardgecodeerde systemen, die vaste functionaliteit kennen zonder wijziging via software.

Overwegingen: De programmeerbaarheid beïnvloedt flexibiliteit, onderhoud, beveiliging en kosten. Een hogere mate van programmeerbaarheid kan extra complexiteit en een groter potentieel voor fouten meebrengen; daarom zijn goede documentatie en beheer essentieel.

Zie ook: programmeerbaarheid, PLC, microcontroller, firmware.