bodemfosfor

Bodemfosfor verwijst naar het fosfor dat in de bodem aanwezig is in zowel anorganische als organische verbindingen. Voor planten is vooral beschikbaar fosfaat (or thofosfaat), meestal uitgedrukt als H2PO4- en HPO4^2-. De beschikbaarheid hangt af van chemische bindingen en bodemfysische processen.

Fosfor is een essentieel voedingsstof voor planten, betrokken bij energietransfer in ATP, DNA en celgroei. De beschikbaarheid van bodemfosfor wordt sterk bepaald door de bodem-pH, de aanwezigheid van ijzer, aluminium en calcium, en door de aanwezigheid en afbraak van organische P in de bodem.

In zure bodems wordt fosfaat vaak snel vastgelegd aan Fe- en Al-oxiden, waardoor de planttoegang beperkt blijft ondanks een hoog totaal fosforgehalte. Kalkrijke bodems kunnen minder vaste vormen hebben, maar fosfaat kan alsnog gebonden raken aan calcium. Organisch P kan vrijgemaakt worden door mineralisatie en wortelsecreties, maar dit gebeurt relatief traag.

Beheer en meten: bodemtesten zoals Olsen-P (voor matig zure tot neutrale bodems) en andere methoden zoals Bray-testen worden gebruikt om de plantbeschikbare P te schatten. Aanvulling met fosfaatmeststoffen of dierlijke mest is vaak nodig; toediening in banden (gebonden aan de wortelzone) verhoogt de efficiëntie en verlaagt verliezen.

Milieu- en belading: overschotten aan bodemfosfor kunnen leiden tot uitspoeling en eutrofiëring van waterlopen. Beheersmaatregelen omvatten precisielandbouw, vermindering van P-overbemesting, bufferstroken, en correct beheer van pH en bodemsamenstelling om P-verliezen te beperken.