Veroorzaken

Veroorzaken is een Nederlands werkwoord met de betekenis “iets laten gebeuren of tot stand brengen; de oorzaak zijn van een gebeurtenis.” Het is een transitief werkwoord en vereist meestal een direct object dat aangeeft wat er wordt veroorzaakt, bijvoorbeeld een gebeurtenis, schade of een situatie. Het werkwoord wordt vaak gebruikt in formele, journalistieke en juridische contexten, maar komt ook in alledaagse taal voor.

Grammaticaal gezien is veroorzaken regelmatig in de vervoeging. Tegenwoordige tijd: ik veroorzaak, jij veroorzaakt, hij/zij/het veroorzaakt; wij/jullie/zij veroorzaken. Verleden tijd (onvoltooid): ik veroorzaakte, jij veroorzaakte, hij veroorzaakte; verleden tijd (voltooid deelwoord): heeft veroorzaakt. Het participium veroorzaakt wordt tevens als bijvoeglijk gebruikt in zinsdelen als “de veroorzaakte schade.” De vorming met het voorvoegsel ver- versterkt vaak de causatieve betekenis, al kan de exacte nuance per context verschillen.

Gebruik en betekenisnuances: veroorzaken wordt doorgaans toegepast wanneer iemand of iets de oorzaak is van een gevolg. Voorbeelden: “De fout veroorzaakte het låagen probleem,” “De regen veroorzaakte verkeershinder.” In juridische en rapporterende teksten kan het nadrukkelijk aangeven wie of wat aansprakelijk is voor het gevolg. Soms wordt ook het zelfstandig naamwoord oorzaken gebruikt in combinatie met veroorzaken, bijvoorbeeld “de oorzaken van het ongeluk” (de factoren die tot het ongeluk hebben geleid).

Verwant is het zelfstandig naamwoord oorzaak en afgeleide termen als veroorzaker (degene die veroorzaakt) en teweegbrengen (synoniem met net iets formelere connotatie). Vaak wordt onderscheid gemaakt tussen veroorzaken en voorkomen: voorkomen richt zich op preventie van het gevolg, niet op de oorzakelijke handeling zelf.