Verdelingsimpact

Verdelingsimpact, in het Nederlands vaak gebruikt als distributionele impact, verwijst naar de wijze waarop een beleid, programma of gebeurtenis de verdeling van inkomen, vermogen of consumptie binnen een bevolking beïnvloedt. Het gaat daarbij om wie er wins of verliezen lijdt per groep, en hoe de relatieve positie van verschillende huishoudens ten opzichte van elkaar verandert. Verdelingsanalyse maakt onderscheid tussen totale welvaarts- en efficiëntie-effecten en de herverdeling die een beleid teweegbrengt.

Bij een verdelingsanalyse wordt doorgaans gekeken naar inkomens- of uitgavenverschillen na belastingen en transfers, en soms naar consumptie of vermogenspositie. Methoden omvatten microsimulatie op basis van huishouddata, analyse van percentielen en concenratie-curves, en maatstaven zoals de Gini-coëfficiënt, Theil- of Atkinson-indexen, evenals de verdeling van inkomsten of uitgaven over decielen. Verdelingsberekeningen kunnen ook de progressiviteit van belastingen en transfers evalueren, en de effecten op specifieke groepen zoals lage- of middeninkomens, pensioneerden, gezinnen met kinderen, of regio’s.

Toepassingen zien we bij belastingherzieningen, sociale uitkeringen, prijs- en subsidiebeleid, minimumloon en klimaat- of energietransitiemaatregelen. Belangrijke aandachtspunten zijn dat resultaten afhankelijk zijn van gebruikte data en aannames, zoals equivalence-schalering, prijsadopties en mogelijk consumentengedrag. Verdelingsimpact verschilt zo van puur efficiëntie- of budgettaire effecten en levert inzicht in rechtvaardigheid en doelmatigheid van beleid.