Transpiratievermindering

Transpiratievermindering verwijst naar het verminderen van waterverlies door transpiratie bij planten, met als doel watergebruik efficiënter te maken en droogtebestendigheid te vergroten.

Transpiratie vindt hoofdzakelijk plaats via de huidmondjes (stomata) en wordt beïnvloed door licht, temperatuur, luchtvochtigheid en waterbeschikbaarheid in de bodem. Vermindering kan optreden door een lagere stomata-openingsgraad, een kleiner bladoppervlak of een dikkere grenslaag rond de bladeren, waardoor verdamping afneemt.

Op planteniveau kan men cultivars kiezen met lagere stomatale conductantie of met een beperkter bladoppervlak. Veredeling en biotechnologie richten zich op het verbeteren van de watergebruiksefficiëntie (WUE) en het terugdringen van transpiratie onder droogtecondities.

In de teeltpraktijk zijn maatregelen zoals deficitirrigatie, mulchen, schaduwnetten en gerichte plantafstand effectieve manieren om transpiratie te beperken terwijl de productiviteit behouden blijft. Het tijdstip van irrigatie en het beheer van bladvocht spelen hierbij een rol, net als het beperken van verdamping uit de bodemlaag.

Anti-transpiranten bestaan uit filmvormende materialen die een barrière op het blad vormen en zo transpiratie verminderen. Exogene toepassingen van regulatoren zoals absciseerzuur (ABA) kunnen stomatale openingsgraad beïnvloeden, maar ze zijn kostenintensief en niet universeel toepasbaar.

De voordelen zijn waterbesparing en betere droogtebestendigheid, maar nadelen bestaan uit mogelijk lagere fotosynthese en groei, hogere bladtemperatuur en soms een lagere oogst bij overmatige toepassing. Het succes hangt af van gewas, milieuomstandigheden en exacte toepassing.

Instrumenten zoals porometers en gasuitwisselingmeters worden gebruikt om transpiratie en stomatale conductantie te meten, naast schaduw- en grenslaagmetingen. Evaluatie omvat ook bladoppervlakte-index en gewasmonitoring om de effectiviteit te beoordelen.