Veredeling

Veredeling is een horticulturele techniek waarbij een scion van een gewenste cultivar wordt samengevoegd met een onderstam (rootstock). Het doel is om de gunstige eigenschappen van beide delen te combineren, zoals de vrucht- of bloemkwaliteit van de scion met de sterkte, ziektebestendigheid of groeirestrictie van de rootstock. Het resultaat is meestal een grafted plant die genetisch gelijk is aan de gekozen scion.

In de praktijk gaat veredeling uit van de selectie van een geschikte onderstam en scion, gevolgd door het veredelen zelf, doorgaans door grafting of budding. Grafting omvat verschillende technieken, zoals whip-and-tongue of cleft grafting, terwijl budding het nasnijden van een knop op de onderstam is. Timing, vochtigheid en het maken van een sterke verbinding zijn cruciaal voor een succesvolle veredeling.

Voordelen van veredeling zijn onder meer uniforme opbrengst en kwaliteit, versnelde productiestart, controle over de grootte van de plant via dwergwortels, en soms verbeterde ziekte- en stressbestendigheid. Veredelde planten worden veel gebruikt bij fruitbomen (bijv. appel, peer, kers), wijnstokken en bepaalde sierplanten. Ze maken klonale propagatie mogelijk, zodat dezelfde cultivar consistent verschijnt.

Nadelen zijn onder meer mogelijke compatibiliteitsproblemen tussen wortelstok en scion, kans op mislukking van de verbinding, arbeidssintensief proces en risico op overdracht van ziekten. Nieuwe cultivars die via veredeling zijn ontstaan, kunnen worden beschermd en geregistreerd onder rassenbescherming volgens internationale systemen zoals UPOV en nationale regelgeving. Veredeling blijft een hoeksteen van commerciële en particuliere tuinbouw.