stressbestendigheid

Stressbestendigheid is het vermogen om onder stress te blijven functioneren en de negatieve impact van stressoren op gedachten, emoties en gedrag te beperken. In bredere zin omvat het zowel veerkracht (het vermogen om te herstellen) als tolerantie voor stress (het vermogen lange of hevige stress aan te kunnen).

Factoren die stressbestendigheid beïnvloeden zijn onder meer persoonlijkheidskenmerken zoals emotionele stabiliteit en optimisme, coping-stijlen (probleemgericht versus emotiegericht), en de beschikbaarheid van sociale steun. Ook eerdere ervaringen met stress, lichamelijke gezondheid en leefstijl, zoals slaap, lichaamsbeweging en voeding, spelen een rol. Daarnaast kan de mate van control en voorspelbaarheid over de situatie bijdragen aan de mate van stressbestendigheid.

In de praktijk wordt stressbestendigheid vaak beoordeeld in werkomgevingen, sport en zorg, waar men onder druk moet blijven presteren. Metingen gebeuren via zelfrapportagevragenlijsten, observatie van gedrag en, in sommige gevallen, (niet-invasieve) fysiologische indicatoren.

Versterking van stressbestendigheid gebeurt via trainingen en interventies zoals mindfulness, cognitieve gedragstherapie, stressmanagementprogramma's en bevordering van gezonde gewoonten (regelmatige slaap, fysieke activiteit). Organisaties kunnen door realistischer workloadmanagement, ondersteunend leiderschap en sociale-netwerkondersteuning bijdragen aan de stressbestendigheid van werknemers. Het doel is een balans tussen veerkracht en zelfzorg, zodat mensen veerkrachtig blijven zonder signalen van overbelasting te negeren.

Gerelateerde concepten zijn veerkracht, coping en stressmanagement. Het begrip blijft in onderzoek en praktijk in ontwikkeling, met aandacht voor individuele verschillen en maatschappelijke omstandigheden.