waterbeschikbaarheid

Waterbeschikbaarheid is de mate waarin er voldoende water beschikbaar is voor menselijke behoeften, landbouw en ecosystemen op een specifieke locatie en tijd. Daarbij gaat het om het volume dat toegankelijk en bruikbaar is, rekening houdend met waterkwaliteit en distributie. Het begrip kan fysieke waterschaarste (te weinig water beschikbaar door natuurkundige omstandigheden) of economische waterschaarste (geen toegang tot water door infrastructuur of beleid) omvatten.

Factoren die de beschikbaarheid beïnvloeden zijn onder meer neerslagpatronen, evapotranspiratie en de vorming van watervoorraden in rivieren en grondwater. Daarnaast spelen opslag en infrastructuur (zoals dammen, reservoirs en pijpleidingen), beheer van waterlopen en verontreiniging een rol. Aan de vraagzijde bepalen bevolkingsgroei, economische activiteit, landbouwpraktijken en consumptiepatronen de druk op het beschikbare water. Ook governance, transitie en beleid beïnvloeden of beschikbaar water daadwerkelijk wordt benut.

Metingen en indicatoren omvatten de totale beschikbare waterhoeveelheid en de per capita beschikbaarheid per jaar (m3 per persoon). Indicatoren voor waterstress, zoals de Falkenmark-indicator of de Water Stress Index, worden veelal gebruikt naast kwaliteitscriteria (drinkwaterbeschikbaarheid, verontreinigingen, absorptievermogen van ecosystemen). Regionaal wordt vaak onderscheid gemaakt tussen blauwe waterstromen (rivieren en meren) en groene waterstromen (grond- en neerslagwater gebruikt door landbouw).

Duurzaam beheer richt zich op efficiënt gebruik, waterbesparing, adaptief waterbeleid, hergebruik van afvalwater, verbetering van infrastructuur en opslag, en passende economische instrumenten. Voor grensoverschrijdende watersystemen zijn samenwerking en duidelijke afspraken essentieel, zeker in het licht van klimaatverandering die patronen van beschikbaarheid kan veranderen.