Steekproefmoment

Steekproefmoment is een term uit statistiek en onderzoekswetenschappen die verwijst naar het specifieke tijdstip of de specifieke gelegenheid waarop een steekproef wordt genomen of een waarneming wordt verricht. Het begrip is van belang bij zowel eenmalige (one-shot) steekproeven als bij longitudinale of panelonderzoeken, waarbij waarnemingen op meerdere momenten plaatsvinden.

Steekproefmomenten kunnen vastliggend zijn, bijvoorbeeld elke maandag om 10 uur, of flexibel en afhankelijk van gebeurtenissen, zoals na een ziekteverzuim of na een incident. In tijdreeks- en longitudinal designs leveren de steekproefmomenten de tijdindexpunten waarop veranderingen in de populatie of in de respondenten gemeten worden. De timing van deze momenten beïnvloedt de interpretatie van trends, seizoenpatronen en variabiliteit.

Bij onderzoeksontwerp spelen steekproefmomenten een cruciale rol voor representativiteit en biasbestrijding. Het kiezen van vaste versus willekeurige of op gebeurtenissen gebaseerde momenten kan invloed hebben op de kans op non-respons en op de mogelijkheid om tijdsafhankelijke effecten te ontdekken. In analyses worden de steekproefmomenten vaak aangeduid als t-waardes of tijdstippen en kunnen gewichten en imputatie nodig zijn om ontbrekende data te corrigeren.

Voorbeelden komen uit diverse velden: in marktonderzoek kunnen steekproefmomenten de momenten zijn waarop consumenten worden benaderd; in epidemiologie registreren onderzoekers gezondheidsuitkomsten op verschillende tijdpunten in een cohort. Steekproefmomenten bieden daarmee een kader voor dataverzameling en tijdsgeoriënteerde analyse.

Zie ook: steekproef, longitudinaal onderzoek, panelonderzoek.