panelonderzoek

Panelonderzoek is een onderzoeksmethode waarbij een groep respondenten, een panel, wordt geworven en over meerdere momenten wordt gevolgd om herhaalde metingen te verrichten. Het doel is om veranderingen in opvattingen, gedrag of ervaringen te volgen en om veronderstellingen over oorzaak en gevolg met longitudinale data te onderzoeken. Panelonderzoek komt veel voor in marktonderzoek, sociaal-wetenschappelijk onderzoek en mediasociologie.

Een panel kan vastliggend zijn (een longitudinaal panel) of roterend (een roterend panel) waarbij telkens een deel van de panelleden wordt vervangen om vernieuwing mogelijk te maken. Het panel kan representatief worden samengesteld via steekproeftrekking, soms met gewichten om populatiekenmerken te weerspiegelen. Data worden meestal online verzameld, maar kunnen ook telefonisch of face-to-face gevraagd worden. Belangrijke ontwerpkeuzes zijn de frequentie van metingen, de lengte van de vragenlijst en de duur van de deelname aan het paneel.

Voordelen van panelonderzoek zijn onder meer het vermogen om veranderingen in de tijd te observeren, betere mogelijkheden voor causale analyses en efficiency in herhaalde metingen. Nadelen omvatten uitval (attrition), panelconditioning waardoor antwoorden kunnen wijzigen door herhaalde vragen, selectie- en nonresponsbias, en hogere beheerskosten. Het gebruik van een refreshment sample kan uitval helpen beperken en representativiteit verbeteren.

Praktische overwegingen omvatten privacy- en gegevensbeschermingsmaatregelen conform toepasselijke wetgeving, zoals de AVG, en duidelijke informed consent. Analytisch worden longitudinale methoden toegepast, zoals fixed-effects modellen of groeimodellen, vaak in combinatie met gewichten om de representativiteit te behouden.