Slaapfase

Slaapfase verwijst naar de verschillende stadia waarin de mens slaapt, elk met eigen kenmerken en functies. De slaap wordt onderverdeeld in NREM-slaap (N1, N2 en N3) en REM-slaap. De onderlinge afwisseling van deze fasen vormt de slaaparchitectuur van een nacht.

N1 is de overgang tussen waakzaamheid en slaap. De hersenactiviteit verschuift van alpha naar theta, en het kan kortdurend gedesoriënteerd voelen zijn. N2 is een lichtere slaapfase waarin kenmerken zoals slaapspindels en K-complexen voorkomen; het lichaam ontspant verder en de hartslag daalt. N3, ook wel diepe of slow-wave slaap genoemd, wordt gekenmerkt door langzamere delta-golven en is vooral belangrijk voor lichamelijk herstel en geheugenconsolidatie.

REM-slaap is de fase waarin snelle oogbewegingen optreden, het gezicht en de ledematen ontspannen zijn (spiergeleden zijn verlamd) en de hersenen actief kunnen zijn zoals in waaktoestand. Dromen komen veel voor in REM-slaap. De combinatie van EEG-activiteit en fysiologische kenmerken onderscheidt REM van NREM.

Een slaapcyclus duurt meestal 90 tot 110 minuten en herhaalt zich gedurende de nacht. In een normale nacht nemen REM-slaap en N2 toe naarmate de nacht vordert, terwijl het aandeel N3 aan het begin groter kan zijn en later afneemt. De slaap wordt geregeld door een interactie tussen de circadiane klok (levenstijl en dag-nachtritme) en de homeostatische druk voor slaap.

Goede slaapfases dragen bij aan lichamelijk herstel, geheugenconsolidatie en cognitieve functies. Verstoringen in slaapfasen kunnen leiden tot vermoeidheid, concentratieproblemen en stemmingswisselingen. Leeftijd, gezondheid en leefstijl beïnvloeden de verdeling en duur van de verschillende slaapfasen.