Onweerswolken

Onweerswolken, in meteorologie vaak aangeduid als cumulonimbus, zijn hoog verticaal ontwikkelde wolken die gepaard gaan met onweersbuien. Ze kunnen zich ontwikkelen tot grote hoogte en reiken doorgaans tot in de tropopauze. De wolk ontstaat onder sterke convectie in een vochtige en relatief onstabiele atmosfeer.

De opbouw begint wanneer warme, vochtige lucht snel omhoog stijgt. Door condensatie komt latente warmte vrij, waardoor de lucht nog verder stijgt. Convectie wordt bevorderd door een onstabiele atmosfeer, vaak in combinatie met factoren zoals sterke opwarming van het oppervlak en liftingmechanismen zoals fronten of zeeën-briest.

Een onweerswolk kent meestal drie fasen. In de cumulusfase groeit de wolk met sterke opwaartse bewegingen. In de volwassen fase ontstaan hevige neerslag, bliksem en donder; de wolktop kan een kenmerkende vlakke, brede vorm aannemen door horizontale windsnelheden op grote hoogte, wat leidt tot de anvil. In de ontbindingsfase nemen de opwaartse bewegingen af en verdwijnt de bui.

Tijdens een onweersbui komen vaak hevige neerslag, hagel en windstoten voor. Bliksem en donder zijn typerend. In sommige gevallen kunnen ook tornado's of microbursts voorkomen.

Onweerswolken komen vooral voor tijdens warme periodes, met name in continentaal klimaat, waar warme dagen samengaan met vochtige lucht. Ze ontstaan ook langs kustgebieden en bij zeebries. Voor waarneming en waarschuwing worden radar en andere instrumenten gebruikt, terwijl meteorologen convectie-indicatoren zoals CAPE en CIN gebruiken om voorspellingen te ondersteunen.

Onweerswolken leveren een belangrijke bijdrage aan neerslag en wind, maar vormen ook risico’s voor verkeer, bouwwerken en personen door bliksem, hagel, overstromingen en windstoten.