Ondoenlijk

Ondoenlijk is een betrekkelijk zeldzame Nederlandse term die wordt gebruikt om aan te geven dat een handeling, doel of methode niet uitvoerbaar is onder de huidige fysieke, logische of praktische beperkingen. Het duidt op een grens van realiteit die anders bepaalde plannen, projecten of opzet onmogelijk maakt, zonder te impliceren dat iets in absolute zin onmogelijk is.

Etymologie en gebruikscontext

De vorm is samengesteld uit on- (niet) en doenlijk (haalbaar of uitvoerbaar). Het woord fungeert vooral als retorisch of analytisch hulpmiddel in discussies over haalbaarheid, bijvoorbeeld bij projectplanning, technologisch onderzoek of beleid. In het dagelijkse taalgebruik is het zeldzaam en wordt het meestal gepositioneerd tussen haalbaar en onmogelijk; het beschrijft situaties waarin de beoogde uitkomst theoretisch niet haalbaar lijkt binnen gegeven randvoorwaarden, maar zonder te claimen dat elke mogelijke uitvoering per definitie onmogelijk is.

Toepassingsvoorbeelden

Een beleidsplan dat weliswaar ambitieuze doelen bevat maar onder financieel en regulatoir-strikte randvoorwaarden geen realiseerbare stappen oplevert, kan als ondoenlijk worden gekwalificeerd. In technologische context kan een ontwerp dat vereist onmogelijke combinaties van eigenschappen en middelen ondoenlijk worden genoemd onder de huidige technologie, terwijl toekomstige doorbraken mogelijk zouden kunnen veranderen wat haalbaar is. In sommige gevallen dient ondoenlijk vooral als aanduiding van grenzen in analyse, eerder dan als definitieve oordeling.

Kritiek en verwantschap

Sommige woordvoerders beschouwen ondoenlijk als van beperkte communicatieve waarde, omdat het vatbaar is voor interpretatie en afhankelijk is van aannames over tijd, middelen en kennis. Het wordt vaak vergeleken met haalbaar of uitvoerbaar, en met onhaalbaar of onmogelijk, afhankelijk van de mate van zekerheid en context.

Zie ook: haalbaar, uitvoerbaar, onhaalbaar, onmogelijk, haalbaarheid.