uitvoerbaar

Uitvoerbaar is een bijvoeglijk naamwoord in het Nederlands dat aangeeft dat iets uitgevoerd, gerealiseerd of ten uitvoer gebracht kan worden. Het woord wordt in verschillende domeinen gebruikt en is afgeleid van het werkwoord uitvoeren, waarvan de kern betekenis is: kunnen worden uitgevoerd of gerealiseerd.

In de wet- en bestuursrechtelijke context verwijst uitvoerbaar vaak naar de mogelijkheid om een besluit of vonnis direct ten uitvoer te brengen. Een vonnis kan uitvoerbaar bij voorraad zijn, wat betekent dat het onmiddellijk kan worden uitgevoerd, ook als hoger beroep of cassatie mogelijk is. Zonder die aanduiding geldt meestal dat uitvoering wacht tot na de beroepstermijn, tenzij de rechter uitdrukkelijk anders beslist. Deze term is vooral bekend in civielrechtelijke procedures en bij voorlopige voorzieningen.

In de informatica betekent uitvoerbaar vaak uitvoerbaar bestand of uitvoerbaar programma: een bestand dat door de computer kan worden uitgevoerd. In Windows zijn uitvoerbare bestanden vaak .exe of .bat, terwijl op Unix-achtige systemen uitvoerbaarheid wordt bepaald door bestandsrechten, bijvoorbeeld met de toestemming x (chmod +x).

Verder kan uitvoerbaar ook toegepast worden op plannen, voorstellen of beleid: een plan is uitvoerbaar als het praktisch haalbaar is met de beschikbare middelen en binnen wettelijke en organisatorische beperkingen. Het begrip geeft daarmee een oordeel over de uitvoerbaarheid en realiseerbaarheid van acties in verschillende professionele contexten.