Middenoorontstekingen

Middenoorontstekingen zijn ontstekingen van het middenoor, het luchtgevulde kanaal achter het trommelvlies. Ze komen vooral bij jonge kinderen voor en kunnen kortdurend of aanhoudend zijn. De belangrijkste vormen zijn acute middenoorontsteking (AOM), middenoorontsteking met effusie (OME) en chronische suppuratieve middenoorontsteking (CSOM).

Oorzaken en oorzakenmechanismen verlopen vaak via een virale bovenste luchtweginfectie die de eileiderfunctie verstoort en bacteriële besmetting mogelijk maakt. Veel voorkomende ziekteverwekkers zijn Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae en Moraxella catarrhalis. Een verkorte en verstouwbare trommelvlies (membrana tympani) treedt op bij AOM door ophoping van vocht en ontstekingsvocht in het middenoor.

Symptomen variëren per type. AOM gaat meestal gepaard met plotselinge oorpijn, koorts, prikkelbaarheid en soms verlies van eetlust; op otoscopie kan het trommelvlies rood, bol en slecht beweeglijk zijn. OME wordt gekenmerkt door een vol gevoel en gehoorverlies zonder acuut pijn. CSOM is een langdurige ontsteking met blijvende oorafscheiding via een trommelvliesperforatie.

Diagnose gebeurt doorgaans op basis van anamnese en otoscopie, eventueel aangevuld met tympanometrie of audiometrie bij oudere kinderen.

Behandeling richt zich op pijnstilling en, indien nodig, ontstekingsremmende maatregelen. AOM kan in milde gevallen absten worden van antibiotica (watchful waiting) bij kinderen boven 2 jaar met milde symptomen; bij jongere kinderen of ernstige klachten is amoxicilline meestal eerste keus. Bij penicillinallergie of antibioticaresistentie kunnen amoxicilline-clavulaanzuur of andere middelen worden gebruikt. OME wordt meestal zonder antibiotica behandeld en beheerd met observatie gedurende circa 3 maanden; aanhoudende OME met gehoorproblemen kan muziek zijn voor tympanostomietjes. CSOM vereist lokale (topische) antibiotica bij perforatie en soms chirurgische ingrepen.

Preventie omvat vaccinatie tegen griep en pneumokokken, borstvoeding, geen roken in de omgeving en een goede monitor van gehoorontwikkeling bij jonge kinderen.