effusie

Effusie, in medische termen vaak aangeduid als effusie, is de abnormale ophoping van vocht in een lichaamsholte of weefsel. In de kliniek komt dit het häufigst voor als pleurale effusie (vocht rond de longen), maar effusies kunnen ook voorkomen in de pericardiale ruimte, in de buikholte (ascites) en in gewrichten of andere weefsels.

Effusies ontstaan wanneer vochtvorming het dunne evenwicht tussen productie en afvoer overstijgt. Ze worden onderverdeeld in transudaten en exsudaten. Transudaten ontstaan door systemische factoren zoals hartfalen, levercirrose of nefrotisch syndroom, waarbij druk en eiwitten de vochtproductie beïnvloeden. Exsudaten ontstaan door lokale ontsteking of beschadiging, bij infectie, maligniteit of inflammatoire aandoeningen. Voor pleurale effusies wordt vaak het onderscheid transudaat versus exsudaat gemaakt met behulp van vloeistof-/serum-waarden (Light's criteria).

Veelvoorkomende oorzaken per holte zijn: pleurale effusie door hartfalen, longontsteking of maligniteit; pericardiale effusie door infectie, kanker of ontstekingsziekten; ascites door levercirrose, hart- of nierziekten; gewrichts- of synoviale effusie door artritis of infectie.

Diagnose berust op beeldvorming (röntgenfoto, echo, CT) en analyse van de vochtige vloeistof na drainage (thoracentesis of paracentesis). Hierbij worden eiwit, LDH, cellen en, indien nodig, cultuur en cytologie onderzocht (en bij pleurale effusie Light's criteria).

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en symptomatische ontlasting van vocht. Afhankelijk van de situatie kan dit bestaan uit diuretica, drainage, of procedures als pleurodese bij recidiverende pleurale effusies of pericardiocentesis bij tamponade. De prognose hangt sterk af van de oorzaak en de algehele conditie van de patiënt.