Jodiumtherapie

Jodiumtherapie, vaak aangeduid met radioactief jodium, is een behandelmodaliteit waarbij een radioactief jodiumisotoop (meestal jodium-131) wordt gebruikt om schildklierweefsel lokaal te bestralen. De schildklier neemt jodium op via de natrium-iodide-symporter, waardoor de geïoniseerde straling gericht cellen kan bereiken en beschadigen.

Toepassingen zijn hyperthyreoïdie door Graves’ ziekte, toxische multinodulaire struma of toxische knopen, en bij differentiërende schildklierkanker na verwijdering van de schildklier om restweefsel of metastasen te behandelen.

De behandeling vindt plaats door orale toediening van een capsule of vloeistof met radioactief jodium. Nabij de schildklier wordt straling uitgezonden die het weefsel lokaal beschadigt en vernietigt. Voor diagnostische controle kan een beeldvorming met jodium-scintigrafie volgen. De dosering en het aantal behandelingen hangen af van de diagnose en de respons.

Tijdens en na de toediening zijn maatregelen nodig om stralingsrisico’s voor anderen te beperken. Zwangerschap en borstvoeding zijn een absolute contra-indicatie; vrouwen in vruchtbare leeftijd worden geadviseerd om zwangerschap na behandeling te vermijden. Mogelijke bijwerkingen zijn pijn of zwelling van de speekselklieren, droge mond en milde misselijkheid; langdurig kan hypo- of hyperthyreoïdie ontstaan.

Effectiviteit varieert per aandoening. Bij hyperthyreoïdie leidt jodiumtherapie vaak tot langetermijn normaal functioneren van de schildklier, maar kan een blijvende hypothyreoïdie volgen. Bij kanker hangt succes af van postoperatieve situatie en tumortype; follow-up bestaat uit bloedtesten (TSH, vrije T4, thyroglobuline) en beeldvorming.

Als alternatief voor jodiumtherapie staan antithyroid medicijnen en schildklierchirurgie, of aanvullende externe bestraling bij specifieke kankergevallen.

---