Ervaringsgerichte

Ervaringsgerichte is een benadering in zorg en hulpverlening waarin de kennis en vaardigheden van mensen met een directe, persoonlijke ervaring van problemen zoals psychische klachten, verslaving of maatschappelijke uitsluiting centraal staan. De benadering maakt gebruik van ervaringsdeskundigen die samenwerken met professionals en cliënten vanuit een gelijkwaardige positie. Doel is herstel, empowerment en maatschappelijke participatie.

De beweging komt voort uit de bredere cliënten-, familie- en gebruikersparticipatie en de opkomst van peer support. In Nederland en Vlaanderen wordt gesproken van ervaringsdeskundigheid en ervaringsgerichte zorg, waarbij mensen met leefervaring worden ingezet als coaches, begeleiders, trainers of adviseurs. Deze inzet is vaak gericht op het verbeteren van de relatie tussen hulpverlener en cliënt, en het vergroten van de herkenning en waardering van wat werkelijk werkt in praktijksituaties.

Kenmerken van ervaringsgerichte zorg zijn onder meer peer support, samenwerking bij ontwerp en evaluatie van diensten, en training en supervisie die de combinatie van professionele en ervaringscompetenties versterken. Ervaringsdeskundigen kunnen betrokken zijn als begeleiders, co-adviseurs, trainers of beleidsadviseurs. Een belangrijk aandachtspunt is duidelijke rolverwachtingen, professionele grenzen en wederzijdse respect in gelijkwaardige verhoudingen tussen alle betrokkenen.

Toepassingsvelden omvatten de geestelijke gezondheidszorg, verslavingszorg, maatschappelijke opvang, re-integratie en housing-first programma’s. Ook in beleidsontwikkeling en dienstverlening zijn ervaringsdeskundigen vaak betrokken om te zorgen voor betere aansluiting op wat mensen echt nodig hebben.

Betekenis en effecten variëren, maar onderzoek wijst op betere engagement, hoop en empowerment wanneer ervaren professionals adequaat worden ondersteund. Uitdagingen zijn onder meer risico op tokenisme, behoefte aan gerichte opleiding en supervisie, en structurele erkenning en financiering.