Communicatieplaten

Communicatieplaten zijn hulpmiddelen, vaak in de vorm van een bord of kaart, met symbolen, afbeeldingen of woorden. Ze stellen gebruikers in staat om te communiceren door te wijzen, aan te raken of uit symbolen te kiezen. Ze worden toegepast bij mensen met beperkte spraak- of taalontwikkeling, zoals kinderen met spraak- en taalstoornissen, mensen met autisme, afasie of hersenletsel, en bij leerlingen die non-verbale communicatiemiddelen nodig hebben. Ze maken onderdeel uit van augmentatieve en alternatieve communicatie (AAC).

Er bestaan verschillende typen. Low-tech planken gebruiken eenvoudige kaarten of foto’s op een bord, woordvelden met pictogrammen of kaartjes om zinnen te vormen. High-tech varianten bestaan uit digitale apps op tablets of computers die tekst of spraak laten outputten. Veel gebruikte systemen zijn pictogrammen- of foto-gebaseerde boards, vaak aangevuld met kernwoorden en fringe-woorden. Ook systemen zoals PECS (Picture Exchange Communication System) komen voor. Symbolen kunnen op maat worden gekozen en aangepast aan de gebruiker en de culturele context.

De ontwikkeling en inzet van communicatieplaten gebeurt meestal na beoordeling door een logopedist of AAC-specialist. Belangrijke stappen zijn de selectie van symbolen, de lay-out van het bord en training voor de gebruiker en diens gesprekspartners, zodat de plaat in diverse dagelijkse situaties bruikbaar is.

Voordelen zijn onder meer betere mogelijkheid tot communiceren, minder frustratie en grotere participatie in school, werk en sociale activiteiten. Beperkingen zijn onder meer afhankelijkheid van motorische vaardigheden om te handelen, cognitieve en visuele vereisten, tijdsinvestering voor onderhoud en aanpassing, kosten en mogelijke stigmatisering. Regelmatige evaluatie is vaak nodig om de plaat aan te laten sluiten bij veranderende behoeften.