Afbraakorganismen

Afbraakorganismen zijn organismen die dood organisch materiaal afbreken en mineraliseren, waardoor voedingsstoffen vrijkomen in vormen die planten kunnen opnemen. De belangrijkste spelers zijn micro-organismen, met name bacteriën en schimmels, die via enzymatische reacties complexe organische verbindingen afbreken tot eenvoudige mineralen zoals stikstof, fosfor en koolstofdioxide. Daarnaast dragen ook protozoa, actinomyceten en diverse macrofauna bij aan de afbraak: regenwormen, slakken en insecten helpen bij fragmentatie en versnellen daarmee de afbraakprocessen.

In ecosystemen zorgen afbraakorganismen voor de recycling van koolstof en voedingsstoffen en spelen ze een sleutelrol in bodemvorming en humusproductie. Het tempo van afbraak is afhankelijk van factoren zoals vochtigheid, temperatuur, zuurstofniveau, pH en de kwaliteit van het materiaal (bijvoorbeeld de koolstof-nitrogeneratio). Bij gunstige omstandigheden kan afbraak snel verlopen; bij koud, droog of zure omstandigheden vertraagt het proces. Door chemische en biologische processen komen mineralen vrij en ontstaat er ruimte voor plantengroei.

Praktisch gezien worden afbraakorganismen gebruikt in compostering, afvalwaterzuivering en biotechnologische processen om organisch materiaal af te breken en afval te verwerken. In landbouw en natuurbeheer dragen ze bij aan bodemvruchtbaarheid en veerkracht door de beschikbaarheid van nutriënten en de structuur van de bodem te verbeteren. Verstoringen van deze gemeenschappen kunnen de biodiversiteit en productiviteit van ecosystemen beïnvloeden.