zelfvoorzienendheid

Zelfvoorzienendheid verwijst naar het vermogen om in de basisbehoeften van mensen, huishoudens of gemeenschappen te voorzien zonder langdurige afhankelijkheid van externe leveringen. Het begrip wordt op verschillende niveaus toegepast, van individuen en gezinnen tot dorpen en stedelijke wijken. Het gaat niet om totale onafhankelijkheid van de globale economie, maar om veerkracht, stabiliteit en een grotere mate van autonomie bij voedsel, energie, water en woonvoorzieningen.

Belangrijke domeinen zijn voedselproductie op kleine schaal (tuinieren, voedselbossen), energieopwekking en -opslag (zonnepanelen, wind, batterijen), waterbeheer en afvalscheiding, evenals woningontwerp met isolatie en efficiënte verwarming. Materialen en grondstoffen worden bij voorkeur lokaal verworven of hergebruikt. Economische zelfvoorziening kan ook betekenen dat een groter deel van uitgaven en inkomsten binnen de gemeenschap blijft, bijvoorbeeld via korte voedselketens en lokale arbeid.

Toepassingen variëren van off-grid woningen en landelijke boerderijen tot stedelijke initiatieven zoals stadslandbouw en samenwerking tussen bewoners. In beleidscontexten gaat het om ruimte voor land en water, infrastructuur, en regelgeving die lokale zelfvoorziening mogelijk maakt. Het concept benadrukt ook samenwerking en wederzijdse afhankelijkheid binnen een gemeenschap.

Beperkingen en kritiek betreffen onder meer hoge initiële kosten, onderhoud en technologische vereisten, afhankelijkheid van klimatologische omstandigheden en land, en mogelijke ongelijkheid in toegang tot middelen. Sommigen waarschuwen dat zelfvoorzienendheid niet noodzakelijkerwijs duurzamer is als er niet efficiënt en circulair wordt gewerkt. Desalniettemin blijft het streven naar meer zelfvoorzienende elementen een manier om veerkracht, duurzaamheid en lokale economieën te versterken.