zelfregulerend

Zelfregulerend betekent dat iets zichzelf kan regelen of aanpassen zonder voortdurende externe sturing. Het kan gaan om systemen, organismen, apparaten of processen die hun toestand automatisch bijsturen op basis van veranderingen in de omgeving of in zichzelf, meestal via terugkoppelingsmechanismen die de output of de toestand bijstellen.

In de biologie en fysiologie komt zelfregulering veel voor onder het begrip homeostase. Voorbeelden zijn thermoregulatie, bloedglucose- en water- en zoutenbalans, waarbij negatieve feedback de stabiele toestand bewaart ondanks wisselende omstandigheden.

In de techniek bestaan zelfregulerende componenten en systemen zoals zelfregulerende verwarmingskabels, thermostaten en regelcircuits. Deze systemen passen hun output aan als de gemeten variabelen afwijken van het gewenste niveau, zodat de gewenste toestand behouden blijft zonder handmatige bijsturing.

In de sociale en economische wetenschappen verwijst zelfregulering naar processen waarbij individuen, groepen of markten hun gedrag beheersen zonder directe overheidssturing. Dit komt voor in zelfregulerende organisaties en codes van gedrag, in zelfgestuurd leren en in gedragsveranderingen op populatieniveau. Tegelijkertijd is er vaak behoefte aan toezicht of aanvullende regelgeving om misbruik of systeemrisico’s te voorkomen.

Kortom, zelfregulerend beschrijft het vermogen om autonoom te stabiliseren of aan te passen aan veranderende omstandigheden, in natuur, techniek en menselijk handelen.