gedragsveranderingen

Gedragsveranderingen verwijzen naar significante veranderingen in hoe iemand handelt, denkt of omgaat met anderen, vergeleken met eerder gedrag. Ze kunnen tijdelijk of langdurig zijn en vaak samenhangen met emotionele of cognitieve verschuivingen.

Typen van veranderingen omvatten cognitieve verschuivingen zoals minder geheugen en concentratie, emotionele veranderingen zoals irritatie of somberheid, sociale veranderingen zoals terugtrekking of minder empathie, en gedragspatronen zoals impulsiviteit, agressie of veranderingen in eet- en slaappatronen.

Oorzaken zijn divers: medische aandoeningen zoals neurodegeneratieve ziekten (dementie, Parkinson), beroerte of hersenletsel; psychiatrische aandoeningen (depressie, schizofrenie, bipolaire stoornis); medicatie- of stofgebruik; pijn, chronische stress, slaaptekort of hormonale veranderingen.

Signalen zijn onder meer plotselinge of geleidelijke veranderingen die het dagelijks functioneren beïnvloeden, problemen in sociale contacten, wantrouwen of agressie, en onverklaarbare veranderingen in eet- en slaappatronen.

Diagnostiek en aanpak vereisen meestal een huisarts en mogelijk een multidisciplinair team. De evaluatie omvat medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek, korte cognitieve testen en informatie van naasten. Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak, eventueel psychotherapie of gedragstherapie, aanpassingen in de omgeving en ondersteuning van familie en zorgverleners.

Hulp zoeken is aangewezen bij plotselinge of ernstige veranderingen, bij verlies van zelfstandig functioneren of wanneer zorgverleners zorgen. Preventie en ondersteuning bestaan uit voldoende rust, regelmaat, sociale betrokkenheid en tijdige begeleiding.