zelfrechtende

Zelfrechtende is een zelden gebruikte Nederlandse term die als bijvoeglijk naamwoord kan verwijzen naar iets dat zichzelf in staat is te herstellen, recht te zetten of zelfstandig zijn positie te behouden. In technologische en mechanische context wordt vaak gesproken over zelfrechtende systemen of apparaten, bijvoorbeeld een voertuig of robot die na een verstoring weer in de oorspronkelijke positie rechtstaat of zichzelf recht kan zetten. In juridische of sociale discussies kan de term worden opgevat als een eigenschap van actoren die zelfstandig hun rechten claimen en verdedigen, zonder afhankelijk te zijn van externe tussenkomst.

De exacte betekenis en toepassing van zelfrechtende variëren per context. In techniek ligt de nadruk meestal op fysieke zelfcorrectie of stabilisatie, zoals een zelfrechtende romp of een apparaat met een ingebouwd systeem om afwijkingen te corrigeren. In beleid of filosofie kan het concept verwijzen naar het autonoom nastreven en beschermen van eigen rechten, of naar een bredere houding van zelfbescherming en zelfvertrouwen binnen een groep of individu. Vanwege de beperkte en contextafhankelijke aard is de term niet gestandaardiseerd in gangbare naslagwerken.

Etymologisch gezien wordt zelfrechtende doorgaans gezien als een samenstelling van zelf- en recht/rechten, met de betekenis van het rechtzetten, herstellen of behartigen van het eigen recht. De precieze connotaties hangen af van de sector en de gebruikte definities, waardoor het woord eerder op vak- of debatniveau verschijnt dan als een vaste terminologie in algemeen gebruik.

Zie ook: zelfbescherming, zelfredzaamheid, zelfsturing, zelfbestuur, zelfverdediging.