zelfkoppelingen

Zelfkoppelingen is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om koppelingen of verbindingen aan te duiden waarbij de interactie binnen hetzelfde systeem plaatsvindt of terugkoppelt naar zichzelf. De term wordt in verschillende vakgebieden toegepast, waaronder mechanische engineering, elektronica en software/regeltechniek. Er bestaat geen eenduidige, algemeen aanvaarde definitie; de betekenis is afhankelijk van de context.

In de regels van systemen verwijst zelfkoppeling meestal naar een verbindingsmechanisme of terugkoppeling die het gedrag van een component of systeem beïnvloedt zonder dat externe onderdelen de koppeling nodig hebben. In elektrotechniek en beheersystemen betekent dit vaak terugkoppeling van een uitgang naar de invoer (feedback), waarmee de respons van het systeem wordt gestuurd en mogelijk gestabiliseerd of aangepast.

In mechanische toepassingen kan terugkoppeling voorkomen via verbindingen die de beweging of kracht binnen een structuur beïnvloeden, waardoor het systeem op een geheel eigen wijze reageert. In software en automatisering kan zelfkoppeling slaan op systemen die hun eigen toestand observeren en daarop reageren, bijvoorbeeld door zelftuningregels, zelfdiagnose of zelfherstellende functies te gebruiken.

Voordelen van zelfkoppelingen zijn onder meer eenvoud en minder afhankelijkheid van externe componenten, evenals potentieel snellere, lokaal gerichte respons. Nadelen zijn risico op ongewenste oscillaties, instabiliteit bij verkeerd ontworpen parameters en moeilijkheden bij analyse en toezicht.

Etymologisch komt zelfkoppeling van zelf (het eigen) en koppeling (verbinding of afstemming).