koppelingen

Koppelingen is de verzamelnaam voor apparaten en concepten die twee onderdelen met elkaar verbinden zodat kracht, beweging of signalen kunnen worden overgedragen. De term wordt in het Nederlands in uiteenlopende disciplines gebruikt en kan zowel fysieke als abstracte verbindingen aanduiden.

Mechanische koppelingen verbinden twee rotatiesassen of andere mechanische delen zodat torque kan worden doorgegeven. Voorbeelden zijn stijfkoppelingen, flexibele koppelingen met elastisch materiaal, tandkoppelingen en Cardan- of universalkoppelingen. Een goede koppeling voorkomt ongewenste misuitlijning en draagt bij aan trekkracht en betrouwbaarheid.

De term koppeling wordt in de auto-industrie ook gebruikt voor de aan/uit-verbinding tussen motor en transmissie: de koppeling laat toe om tijdens het schakelen de verbinding tijdelijk te onderbreken. Koppelingen kunnen handmatig, hydraulisch of elektronisch bediend zijn en bestaan in droge of natte varianten, met verschillende wrijvingseigenschappen voor prestatie en slijtage.

Elektrische en elektronische systemen spreken eveneens over koppelingen: koppelingen tussen circuits of subsystemen zorgen voor overdracht van signalen of energie. Voorbeelden zijn inductieve of kapacitieve koppeling, die ruis beperken en ongewenste ladingen scheiden. In data- en bedrijfsprocessen wordt vaak gesproken van koppelingen tussen systemen of databronnen, bijvoorbeeld via API’s of middleware, waardoor gegevens kunnen worden uitgewisseld.

Het begrip is afgeleid van koppelen: verbinden of samenbrengen. De term wordt daarom in technologische, industriële en informatica-contexten breed toegepast.