schakelen

Schakelen is een Nederlands werkwoord met de basisbetekenis om van toestand of stand te veranderen, vaak via een bedieningsmiddel zoals een schakelaar, een relais, of een automatische schakeling. Het kan letterlijk verwijzen naar het in- of uitschakelen van een elektrisch circuit, maar ook figuurlijk naar het veranderen van taken, modi of kanalen.

In de techniek en het dagelijks gebruik verwijst schakelen veelal naar het regelen van systemen. Elektrisch: een schakelaar schakelt de stroom in of uit; een relais schakeleert een circuit op afstand of automatisch. In de techniek spreekt men ook wel van schakelingen en schakelaars, zoals in schakelborden en elektronische schakelingen. Toepassingen variëren van verlichting tot industriële besturing.

In het wegverkeer en de mobiliteit betekent schakelen vaak het naar een andere versnelling gaan in een voertuig. Zo schakelt een autobestuurder bij het accelereren of afremmen tussen verschillende versnellingen. In fietsen en andere transportmiddelen kan schakelen ook betrekking hebben op het kiezen van een andere trapoverbrenging of stand.

In taal en informatica wordt schakelen gebruikt om tussen toestanden of contexten te wisselen. Zo kan men schakelen tussen talen, entrees, of beveiligingsprofielen. In informatieterminologie spreekt men soms van schakelen tussen toestanden in een toestandmachine of het wisselen van modus in software.

Grammaticaal gezien is schakelen een regelmatig zwak werkwoord. Tegenwoordige tijd: ik schakel, jij schakelt, hij schakelt, wij schakelen, jullie schakelen, zij schakelen. Verleden tijd: ik schakelde, jij schakelde, hij schakelde, wij schakelden, jullie schakelden, zij schakelden. Voltooide tijd: ik heb geschakeld. Het verwante separabele werkwoord omschakelen betekent overdracht of omvorming, bijvoorbeeld omgeschakeld of schakelen om naar een andere stand of mode.

---