fietsen

Fietsen is zowel de activiteit als het voertuig waarbij een mens zich voortbeweegt door te trappen aan een tweewieler. Een fiets bestaat doorgaans uit een frame, twee wielen, een kettingaandrijving en een stuur. Typische onderdelen zijn pedalen, een zadel, remmen en vaak versnellingen en verlichting.

De moderne fiets ontstond in de 19e eeuw. Een vroege ontwikkeling was de draaimachine (laufmaschine) van Karl Drais uit 1817. In de decennia daarna evolueerden velocipeden naar de veiligheidsfiets, met twee gelijkgrote wielen en kettingaandrijving, waardoor fietsen praktischer en veiliger werden. In de daaropvolgende decennia en eeuwen werden materialen, vering, aandrijving en remmen verder verbeterd; elektrische ondersteuning (e-bikes) is in recente decennia wijdverspreid.

Ontwerp en componenten variëren per type. Het frame is meestal van staal, aluminium of koolstofvezel. Fietsen hebben wielen met banden en naaf, een stuur en zadel, en een aandrijving met ketting. Veel modellen hebben meerdere versnellingen en verlichting. Vering is gebruikelijk op mountainbikes en op sommige hybrides; elektrische fietsen hebben een motor en accu voor trapondersteuning.

Typen omvatten stadsfietsen, toerfietsen, racefietsen, mountainbikes, hybrides, elektrische fietsen en bakfietsen. Er bestaan ook kinderfietsen en aanhangwielen.

Fietsen wordt wereldwijd gebruikt voor woon-werkverkeer, recreatie en sport. In tal van steden vormt fietsen een kernonderdeel van mobiliteit en stadsplanning, vaak in combinatie met fietspaden en verkeersregels.

Veiligheid en onderhoud zijn belangrijk. Controleer regelmatig bandenspanning, remmen en ketting; smeer bewegende delen volgens de aanbevelingen van de fabrikant; zorg voor goed werkende verlichting en zichtbaarheid in het donker; draag een helm waar verplicht of aanbevolen.

Milieu- en sociaaleconomische aspecten: fietsen kennen lage operationele emissies en weinig geluid, wat bijdraagt aan minder verkeersdruk en schone steden wanneer fietsen op grote schaal worden ingezet.