veiligheidsfiets

Een veiligheidsfiets is een type fiets dat in de jaren 1880 werd ontwikkeld als veiliger en praktischer alternatief voor de hoge-wiel-fiets, ook wel penny-farthing genoemd. Kenmerkend is twee wielen van ongeveer gelijke grootte, een kettingaandrijving van pedaal naar achterwiel en vaak een relatief lage traphoogte, waardoor opstappen en afstappen gemakkelijker is. Veel modellen hadden een gesloten kettingkast, zodat kleding niet in de tandwielen kon raken, en voorzien waren van spatborden en een bagagedrager; de zithouding is meestal rechtop.

Ontstaan: In 1885 introduceerde John Kemp Starley de Rover Safety Bicycle, een ontwerp met gelijkwaardige wielen en kettingaandrijving. Het ontwerp werd wereldwijd geproduceerd en maakte fietsen toegankelijk voor een breder publiek, inclusief vrouwen en arbeiders, door de lagere traphoogte en verbeterde balans.

Impact en latere ontwikkeling: Het safety-principe legde de basis voor moderne fietsen en werd al snel de standaard. In de loop van de 20e eeuw evolueerden remmen, frameconstructies en vering, maar de kernkenmerken van twee gelijke wielen en kettingaandrijving bleven bewaard. In sommige perioden werden extra veiligheidskenmerken zoals roldeksremmen, velgremmen of later hydraulische remmen toegepast.

Hedendaags gebruik: De term 'veiligheidsfiets' wordt in het Nederlands vooral in historische context gebruikt, maar verwijst nog steeds naar de typische stadsfiets die tegenwoordig overal ter wereld wordt geproduceerd en verkocht. Moderne varianten dragen vaak aandacht voor gemak en comfort, vergelijkbaar met wat toen het kenmerkende doel was: stabiel, veilig en gemakkelijk dagelijks gebruik mogelijk maken.