uitschakelen

Uitschakelen is een Nederlands werkwoord met de kernbetekenis 'uitzetten' of 'de werking stoppen'. Het woord is afgeleid van uit- (van richting weg) en schakelen (overschakelen of verbinden). Het kan zowel letterlijk als figuurlijk worden gebruikt.

Letterlijk/technisch: uitschakelen verwijst naar het stoppen van elektriciteit of van een apparaat, systeem of functie door middel van een schakelaar, een software-actie of een automatiseringsregel. Voorbeelden zijn het uitschakelen van de stroom, het uitschakelen van een computerprogramma of het uitschakelen van een account of dienst in een netwerk. In ICT-terminologie onderscheidt men soms tussen uitschakelen (deactiveren) en uitzetten (fysiek stoppen).

Figuurlijk: uitschakelen kan ook betekenen het verwijderen van een optie, het neutraliseren van een dreiging of het elimineren van een tegenstander. In sport en spel wordt iemand vaak 'uitgeschakeld' wanneer deelname niet langer mogelijk is. In criminele context kan uitschakelen verwijzen naar het neutraliseren van een persoon; dit gebruik is beladen en vereist zorgvuldige lectuur, omdat het naar geweld kan verwijzen.

Conjugatie en grammaticaal gebruik: uitschakelen is een separabel werkwoord; tegenwoordige tijd ik schakel uit, jij schakelt uit, hij schakelt uit; voltooid deelwoord uitgeschakeld; infinitief: uitschakelen. Het woord komt vaak voor in technische handleidingen, veiligheidsinstructies en informaticadocumenten.