wondherstelprocessen

Wondherstelprocessen zijn de biologische mechanismen waarmee het menselijk lichaam wonden herstelt en de huid of slijmvliesbarrières herstelt. Bij de meeste wonden verlopen deze processen in opeenvolgende maar overlappende fasen: hemostase, inflammatie, proliferatie en remodelering. De fasen beginnen direct na de verwonding en kunnen weken duren, afhankelijk van factoren zoals de grootte en de locatie van de wond.

In de eerste uren treden vasoconstrictie en bloedingen op, gevolgd door de vorming van een fibrineklon en activatie van bloedplaatjes die groeifactoren vrijgeven. Dit stimuleert de aantrekking van neutrofielen en later macrofagen, die bacteriën bestrijden en het afval verwijderen.

Tijdens de inflammatoire fase worden ontstekingscellen actief, ontstekingsmediatoren afgegeven en wordt het gebied schoongemaakt. Een aangetast immuunsysteem of langdurige ontsteking kan leiden tot vertraagde genezing en tot chronische wonden.

De proliferatieve fase omvat angiogenese, vorming van granulatietissue, synthese van collageen door fibroblasten en re-epithelialisatie door epitheelcellen. Wondcontractie kan optreden door myofibroblasten en draagt bij aan verkleining van de wondkloof.

Tijdens remodelering reorganiseert en versterkt collageen de structuur van het litteken, waardoor de treksterkte toeneemt maar zelden weer volledig gelijk is aan onbeschadigde huid. Dit proces kan maanden duren.

Factoren beïnvloeden genezing. Systemische factoren zoals voeding, diabetes, leeftijd en immunologische toestand beïnvloeden het vermogen tot genezen. Lokale factoren zoals bloedtoevoer, infectie, necrose, ischemie en wondenomgeving (vochtigheid, warmte) spelen ook een rol.

Effectieve wondzorg omvat schone technieken, debridement waar nodig, vochtige wondomstandigheden en infectiepreventie. Afhankelijk van de wond en fase kunnen behandelingen zoals speciale verbandmiddelen, debridement, en in sommige gevallen geavanceerde therapieën worden toegepast.