validaties

Validaties, of validatie, is het proces waarbij wordt beoordeeld of een product, dienst, proces, data of methode voldoet aan de bedoelde toepassing en aan de gestelde eisen. Het begrip omvat vaak zowel de vraag of het juiste product wordt gebouwd als of het product correct is opgebouwd. In veel vakgebieden wordt validatie onderscheiden van verificatie: validatie vraagt of het uiteindelijk gewenste doel is bereikt, terwijl verificatie checkt of aan alle specificaties is voldaan tijdens de ontwikkeling.

In software en data-analyse gaat validatie over de vraag of het systeem of model daadwerkelijk voldoet aan de behoeften van gebruikers en robuust presteert onder realistische omstandigheden. Bij machine learning speelt validatie een cruciale rol door middel van hold-out-sets of kruisvalidatie om overfitting te voorkomen en prestaties te beoordelen met geschikte metriek en datasets die niet zijn gebruikt tijdens de training.

In kwaliteitsbeheer en regelgeving is validatie een formeel proces met documentatie dat aantoont dat een proces, product of systeem voldoet aan vooraf vastgesteld criteria en geschikt is voor gebruik. Veel sectoren gebruiken hier gescheiden fasen bij de ingebruikname van apparatuur of processen, zoals installatie-, operationele- en prestatievalidatie (IQ/OQ/PQ), vaak met strikte vereisten uit normen of regelgeving.

In onderzoek en meetkunde verwijst validatie naar de bevestiging dat meetinstrumenten en methoden daadwerkelijk meten wat ze beogen te meten, en naar het vaststellen van de geldigheid, betrouwbaarheid en relevantie van de meetresultaten. Validatie is daarmee een breed begrip dat in tal van disciplines voorkomt en steeds om transparante bewijslast en reproduceerbaarheid vraagt.