urinezuururaat

Urinezuururaat is de ionische vorm van urinezuur die in urine voorkomt. Urinezuur is het eindproduct van de afbraak van purines bij de mens. Door het fysiologische pH-niveau bestaat urinezuur grotendeels als het uraat-ion en als zouten daarvan, zoals natriumuraat, in urine.

Chemisch gezien is uric acid zwavel vrij; in urine blijft het bij normale zuurtegraad grotendeels als uraat opgelost. De concentratie en oplosbaarheid hangen af van de pH van de urine en van factoren zoals dieet, vochtinname en nierfunctie. Urate heeft een lagere oplosbaarheid bij een zure urineomgeving, wat bijdraagt aan de vorming van stenen onder bepaalde omstandigheden.

Metabolisme en excretie: Urinezuur ontstaat uit afbraak van purines, onder meer uit DNA en RNA, en wordt voornamelijk in de lever gevormd. Het grootste deel van urinezuur wordt gefilterd door de nieren en vervolgens deels teruggeresorbeerd; een deel wordt uitgescheiden. De normale dagelijkse uitscheiding ligt meestal ergens tussen honderden milligrammen en een gram, variërend per individu en leefstijl.

Klinisch belang: Verhoogde urinezuur- of urinezuur-ureaatconcentraties kunnen samenhangen met aandoeningen zoals hyperuricemi en jicht. Urinezuurstenen (uraten) kunnen ontstaan in een urine met lage pH, terwijl een alkalische urine de oplosbaarheid verhoogt. Diverse behandelingen richten zich op vermindering van de productie (bijv. purine-arme dieet of medicatie zoals allopurinol/febuxostat) of op het verhogen van uitscheiding (uricosurica) of op urine-alkalinisatie om stenen te voorkomen. Een 24-uurs urineverzameling kan worden toegepast voor evaluatie van urinezuurzurenverhouding en nierfunctie.